اولین شهرسازان تاریخ

نوشته های موجود بیانگر آن است که اولین شهرساز تاریخ فردی از اهالی میلتوس به نام هیپوداموس است. اما وی در 480 قبل از میلاد می زیست. این در حالی است که شهر و شهرسازی مدت ها قبل از وی و در حوالی 2 تا 5 هزار سال قبل از میلاد آغاز شده بود. به همین منظور باید بررسی های تاریخی بیشتری در این باره به انجام برسد.  

یافته های اخیر باستان شناشی نشان می دهد که نه تنها هیپوداموس اهل میلتوس پدر شهرسازی و مبدع شبکه شطرنجی نبوده است، بلکه شخصی که برای اولین بار بخش های مخلف شهر را آگاهانه و با ارتباطی طراحی شده در کنار هم قرار داد، اصولاً یونانی نبوده است. به همین منظور باید اولین شهر ساز را در سرزمینی یافت که اولین شهرها پا به عرصه وجود گذاشتند.

در مورد قدمت کشورها، ملت ها و مناطق مختلف تاریخ جهان و تمدن بشری نظریه واحدی وجود ندارد. اما بیشتر مورخان خاورمیانه باستان(ایران، مصر، بین النهرین، جزیره العرب و آسیای صغیر) را مهد تمدن های شناخته شده بشری می دانند. در این میان مصریان به دلیل پیشگامی در کتابت، تاریخ دقیق تری از سایرین ارائه داده اند. بر اساس این نوشته ها، اولین دولت ها در حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح در دره نیل تشکیل شدند. در این زمان دو دولت جداگانه بر سرزمین نیل حکمرانی می کردند که یکی دولت مصر علیا بود که پایتخت آن شهر تب نام داشت و دیگری دولت مصر سفلی که مقر فرماروایی آن در شهر ممفیس مستقر بود. از آنجا که در این شهرها همچون سایر امور، اداره، ساخت و مدیریت شهرها در دست کاهنان بود، آنها اولین شهرسازان تاریخ به حساب می آیند. اما اولین فردی که دستور ساخت بناهای عظیم و شکوهمند را صادر کرد فردی بنام خئوفو بود که در شمار اولین فراعنه مصر به حساب می آمد. وی برای ارامگاه خود هرمی بنا کرد و در کنار آن مجموعه ای از معابد و عمارات و مجسمه را قرار داد که می توان گفت اولین شهر برنامه ریزی شده تاریخ باشد. این رویه توسط دو فرعون بعدی یعنی چفرن و میکرینوس ادامه پیدا کرد و به این ترتیب اهرام سه گانه مصر با محاسبات دقیق مهندسی و ریاضی ساخته شدند. اما با توجه به اطلاعات اندک مربوط به این شهرسازان نمی توان در باره آنها به عنوان شهرسازانی که در قلمرو گسترده دست به اقدام زده باشند، قضاوت کرد.